ارزیابی پیامد رهایش آمونیاک از مخزن نگهداری در یکی از پالایشگاه‌های روغن سازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مهندسی شیمی، گروه مهندسی شیمی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

2 دکترای شیمی تجزیه، گروه مهندسی شیمی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

چکیده

زمینه و هدف: آمونیاک گاز بسیار سمی و خطرناکی است که در صورت نشت از مخازن نگهداری و نشر در محیط با توجه به میزان غلظت رها شده، می­تواند صدمات جبران‌ناپذیری از لحاظ جانی و مالی بر جای بگذارد. به همین جهت نیاز است که بررسی­هایی بر روی مخازن موردنظر انجام شود تا از میزان پراکندگی آمونیاک در صورت رهایش و همچنین میزان شدت موج انفجار در صورت ترکیدگی مخزن آگاهی یافته شود.
روش بررسی: به‌منظور آگاهی‌یافتن از میزان خسارات احتمالی در اثر رهایش آنی آمونیاک از یک مخزن استوانه­ای با گنجایش حدود 19 مترمکعب در یکی از پالایشگاه­های روغن­سازی جنوب ایران، به کمک نرم­افزار فست، مدل­سازی­هایی انجام‌گرفته است.
یافته­ها: در این مطالعه بیشترین مسافت پیموده شده آمونیاک در غلظت­های ppm25، ppm150، ppm750 و ppm5000، بیشترین میزان تشعشع در شدت­های  4 و  5/12 و همچنین موج­های انفجار ناشی از ترکیدن مخزن با شدت­های bar02068/0،  bar1379/0 و bar 2068/0 مورد ارزیابی قرار گرفتند.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که آسیب­های انسانی وارد شده بر اثر توزیع غلظت ماده سمی آمونیاک بیشتر از آسیب­های به وجود آمده به‌وسیله تشعشع ناشی از آتش و موج­های انفجاری ناشی از ترکیدن مخزن بوده است و همچنین فصل بهار با سرعت باد 14 متر بر ثانیه و پایداری جوی D به عنوان بدترین حالت شناخته شد.

کلیدواژه‌ها


]1[ کاشی، اسلام و همکاران، تأثیر ورودی سرعت باد و گرادیان دما بر روی پخش گازهای سنگین, in سومین همایش ملی مهندسی ایمنی و مدیریت HSE. تهران، 1388.
]2[ پوربخش، وحیده. رشتچیان، داود، آنالیزپیامد ومدل­سازی نشت آمونیاک در مناطق آب وهوایی مرطوب. چهارمین همایش ملی مهندسی ایمنی و مهندسیHSE. 16 الی 18 اسفندماه 1390.
]3[ یوسفی، محمد. رشتچیان، داود، بررسی آنالیز پیامد تانک آمونیاک مجتمع پتروشیمی کرمانشاه، سومین همایش ملی مهندسی ایمنی و مدیریت HSE. 1388، تهران.
[4] C.F.R., ''Appendix A to Part 355—The List of Extremely Hazardous Substances and Their Threshold Planning Quantities" (PDF) (1 July 2008 ed.). Government Printing Office. Archived from the original (PDF) on 25 February 2012. Retrieved 29 October 2011.
]5[ شاهدی علی آبادی، سارا و همکاران. ارزیابی پیامد حریق مخازن گاز متان در یک پالایشگاه گاز. مجله مهندسی بهداشت، شماره 3، صفحات 51-59، 1395.
]6[ کریمی، سید رضا. ایثاری­نیا، حمید، مدل­سازی سناریوهای حریق و انفجار در مخزن مونو متیل هیدرازین با نرم افزار PHAST. نشریه علمی پژوهشی درایمنی سلامت و محیط زیست، سال اول, شماره 3، صفحات 1-12، 1402.
]7[ یوسفی، محمد، تأثیر شرایط آب و هوایی ماه­های مختلف در پیامد ناشی از ترکیدن تانک پروپان. چهارمین همایش ملی مهندسی ایمنی و مهندسی HSE، 1390.
]8[ کاشی، اسلام، آنالیز پیامد حوادث فرآیندی در پالایشگاه­ها، سومین همایش ملی مهندسی ایمنی و مدیریت HSE. 1388، تهران.
]9[ کریمی, صفورا و همکاران. خطاهای انسانی مربوط به بردمن در یکی از اتاق های کنترل صنایع پتروشیمی توسط روش CREAM گسترده. 1397.
]10[ اقبالی بابادی، علی و همکاران. ارائه روشی مبتنی بر مدل PDS و تکنیک AHP برای محاسبه و تحلیل قابلیت اطمینان با در نظر گرفتن شکست علت مشترک برای اجزاء غیر یکسان (مطالعهی موردی خروجی سیستم تثبیت موقعیت دینامیکی یک شناور). نشریه علمی پژوهشی مهندسی و مدیریت کیفیت. 6 (2): صفحات 103-117، 1396.
]11[ لنگری, مبین و همکاران، آنالیز نرم­افزارهای مدل­سازی پیامدPHAST و ALOHA. نخستین همایش بین المللی بازرسی و ایمنی در صنایع نفت و انرژی، 1389، تهران.
[12] Hanna, S.R.H., Olav R. Ichard, Mathieu. Strimaitis, David, CFD model simulation of dispersion from chlorine railcar releases in industrial and urban area Atmospheric Environment. 2009. 43: p. 262-270.
[13] Middha, P.H., Olav R. Storvik, Idar E, Validation of CFD-model for hydrogen dispersion, Journal of Loss Prevention in the Process Industries. 2009. 22: p. 1034-1038.
]14[ آتشی، حسین و همکاران، بررسی انتشار ناگهانی آمونیاک از مخازن ذخیره و آنالیز پیامدهای احتمالی به هنگام نشتی و بحران، نخستین همایش مهندسی فرآیند در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی، 1392، تهران.
]15[ یوسفی، محمد. رشتچیان، داود.  بررسی تحلیلی پیامد مخزن آمونیاک مجتمع پتروشیمی کرمانشاه. مهندسی شیمی سال دهم، (55): صفحات 0-48 ،1390، ایران.
]16[ ستاره­شناس، نعیمه . همکاران، مدل سازی و ارزیابی پیامد رهایش گاز آمونیاک در پتروشیمی شیراز، چهارمین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، 1389، تهران.
[17] Brockhoff, L., H.J.S. Petersen, and P. Haastrup, A consequence model for chlorine and ammonia based on a fatality index approach. Journal of Hazardous Materials, 1992. 29(3): p. 405-425.
[18] da Silva Júnior, A.H., C.R.S. de Oliveira, and J. Fiates, Numerical experimental design application in consequence analysis of ammonia leakage. Chemical Engineering Journal Advances, 11:2022: p. 100327.
[19] Ng, C.K.L., et al., Accidental release of ammonia during ammonia bunkering: Dispersion behaviour under the influence of operational and weather conditions in Singapore. Journal of Hazardous Materials, 2023. 452: p. 131281.
]20[ یوسفی، محمد، مدل­سازی پیامد ترکیدن تانک کروی بوتان پالایشگاه آبادان. چهارمین همایش ملی مهندسی ایمنی و مهندسی HSE. 16 الی 18 اسفندماه 1390.
]21[ احمدپور، امین، مطالعه موردی حوادث با استفاده از نرم افزار فست, دومین همایش علوم و فناوریهای نوین در صنعت پالایش، 1390، اصفهان.
]22[ مرادی حنیفی، صابر مدل سازی پیامد به کمک نرم افزار Phast , Aloha جلد 1، تهران: فن آوران. 297، 1394.
]23[ عبدالحمیدزاده، بهمن. بدری، ناصر، ارزیابی کمی و کیفی ریسک در صنایع فرآیندی و شرح روش­های شناسایی مخاطرات صنعتی با تمرکز بر روش HAZOP, جلد هفتم. تهران: انتشارات اندیشه سرا 214، 1395.
[24] Crowl, D.A. and J.F. Louvar, Chemical Process Safety: Fundamentals with Applications prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ. Fourth Edition ed. 1990
]25[ درمحمدی، علی. زارعی، اسماعیل، ارزیابی ریسک نیمه کمی و کمی در صنایع فرآیندی با تمرکز بر روش­هایQRA, LOPA, DOW Index، تهران: فن آوران. 252، 1392.
]26[ اسعدی، سیده زینب، مدل­سازی سناریوی نشت از برج پایدارساز واحد کاهش گرانروی پالایشگاه تهران و بررسی پیامد­های آن با استفاده از نرم افزارPHAST،  سومین همایش بازرسی و ایمنی در صنایع نفت و انرژی، 1391، تهران.
]27[ رشتچیان، داود. لک، احمد. تحلیل ریسک­پذیری مخازن آمونیاک. شیمی و مهندسی شیمی ایران، سال بیست و ششم(4): صفحه 19، 1386.
]28[ گوهررخی، مهدی و همکاران. ارزیابی کمی و کیفی ریسک در واحدهای فرآیندی، روش­های بررسی حوادث و شبیه‌سازی شبکه Flare با نرم‌افزارAspen flarenet، شرکت دانشگران صنعت پژوه. 482، 1389.
]29[ نبهانی، نادر و همکااران، آنالیز پیامد نشتی متانول از مخزن یک مجتمع پتروشیمی با نرم­افزارPHAST، سومین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت محیط زیست، 1392، تهران.
]30[ خرم، رسول. مدل­سازی پیامد انتشار گاز کلر بر اساس مقادیر طرح­ریزی واکنش در شرایط اضطراری طی یک دوره زمانی 24 ساعته توسط نرم­افزار PHAST (مطالعه موردی حریم نیروگاه اتمی بوشهر). طب نظامی، 22: صفحات 492-501.، 1399.
[31] Shirali, G.A., et al., Modeling the Effect of Ammonia Leakage from Ammonia Reservoirs Using ALOHA Software and Developing an Emergency Response Program in One of Process Industries. umsha-johe, 5(2): p. 12-19, 2018.
]32[ محبوب­نسب، جواد، تأثیر جهت باد بر مناطق تحت پوشش در اثر نشت آمونیاک از مخزن نگهداری آن در یکی از پالایشگاه­های جنوب کشور، ششمین کنفرانس بین­المللی ایمنی و بهداشت، 1401، تهران.
[33] Nikita, et al., Mitigating accidental ammonia (NH3) release from storage tank based on risk distribution using ALOHA and fault tree analysis in PT. Sarihusada Generasi Mahardhika 2 Klaten, in International Energy Conference Astechnova, 2020.