ارزیابی جو ایمنی کارکنان یک میدان نفتی در جنوب غرب ایران به روش SCAT

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ایمنی صنعتی، موسسه آموزش عالی تابناک، لامرد، فارس، ایران.

2 گروه ایمنی صنعتی، موسسه آموزش عالی کاسپین، قزوین

چکیده

این تحقیق توصیفی ـ مقطعی در سال 1398 درمورد جو ایمنی پرسنل در میدان نفتی آزادگان جنوبی در غرب اهواز با روش SCAT انجام شد. ارزیابی جو ایمنی در سه بخش پرسشنامه نگرش کامل، مصاحبه با گروه‌های متمرکز و ارزیابی مستندات و مشاهدات رفتاری انجام گردید. حجم بهینه نمونه با توجه به جامعه آماری میدان نفتی آزادگان جنوبی در مقطع ارزیابی جو ایمنی (800 نفر) برابر با 260 نفر بود. میانگین اولویت ایمنی 19/6 با انحراف معیار 5/1 و وضعیت جو ایمنی متوسط بود. امتیاز ابعاد محیط کاری، حوادث و مشارکت کارکنان در حوزه ایمنی و بهداشت به ترتیب 4/6، 6 و 4/3 به دست آمد. بر اساس چک لیست رفتارهای کارکنان، 13 رفتار مورد مطالعه قرار گرفت که بالاترین رفتار ایمن مربوط به عملیات جوشکاری و برشکاری، بلند کردن و جابجا کردن بار، کار با جرثقیل، عملیات حفاری چاه‌های نفتی به ترتیب با 80، 70 و 70 درصد بود. میانگین موارد رفتار ایمن بالاتر (60/54 درصد) از رفتارهای ناایمن (45 درصد) به دست آمد و رفتارهای مشاهده نشده نیز فقط 14 درصد را به خود اختصاص داده بود. به طور کلی از 18 بعد تاثیرگذار، 11 بعد از جمله قوانین و مقررات ایمنی، اولویت‌های شخصی و الزامات ایمنی، دانش فردی از ریسک، محیط حمایتی، محیط کار، مهارت و آموزش، فعالیت‌های سازمانی، حوادث، تعهد مدیریت، ارتباطات و اولویت ایمنی از حداقل وضعیت قابل قبول برخوردار بوده و 7 حیطه دیگر از جمله سبک مدیریت، مشارکت، همکاری، مدیریت تغییر، ارزش‌های مشترک، رفتارهای ایمن و مستندات از وضعیت مناسبی برخوردار نمی باشند.

کلیدواژه‌ها


[  ابراهیم زاده مهرزاد و همکاران. آنالیز حوادث فرآیندی ناشی از نشتی گاز هیدروژن سولفید از واحد لخته گیری یکی از پالایشگاه های پارس جنوبی با رویکرد تعیین حریم ایمن، فصلنامه طب کار 1395; 7 (3): 11-18.
]2[  بهشتی محمد حسین، خداپرست اسماعیل، طالبی سیده سولماز، پارسامنش الهه. بررسی حوادث کارگاه‌های ساختمانی استان قم بر اساس نمودار پارتو (سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱). بهداشت و ایمنی کار. ۱۳۹۴; ۵ (۲) :۷۵-۸۴
]3[  مجتبی حسومی، یاسر جویانی، حشمت اله اسدی، مهدی خاکیان، و آیدین آرین خصال، “حوادث شغلی و غیبت از کار در میان کارکنان بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران در سال 1392،” طب کار، vol. 7، no. 4، pp. 4–13، 1394، https://sid.ir/paper/207065/fa
[4] Ergor OA, Demiral Y, Piyal YB. A significant outcome of work life: occupational accidents in a developing country, Turkey. Journal of Occupational Health 2003; 45 (1): 74-80.
]5[  حبیبی الهه، ولی پور الهه، حسن زاده علی. بررسی رابطه فرهنگ ایمنی، ویژگی های شخصیتی و حوادث در کارگران شرکت فولاد. فصلنامه طب کار 1396; 9 (3): 83-97
]6[  خدایی، محمدباقر و همکاران، ارزیابی فرهنگ ایمنی در صنایع چوب و کاغذ واقع در شمال ایران. مجله تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران،1393. 29 (1): 156-169
]7[  رحمتی نجار کلایی، فاطمه و همکاران،  ارزیابی فرهنگ ایمنی در پرسنل مجتمع گازی پارس جنوبی، دو ماهنامه سلامت کار ایران، (1396).14(6)، 64-73.
]8[  شکاری محمد و همکاران. ارزیابی فرهنگ ایمنی کارکنان آزمایشگاه‌های یک شرکت پتروشیمی. بهداشت و ایمنی کار. ۱۳۹۳; ۴ (۱) :۶۵-۷۲
]9[  کریمی سعید و همکاران. بررسی و آنالیز حادثه منجر به نقص عضو حین تعمیر بیل مکانیکی به روش ترکیبی تریپود بتا (Tripod Beta) و SCAT در یک پروژه سدسازی. مجله مهندسی بهداشت حرفه ای. ۱۳۹۸; ۶ (۳) :۹-۱۹
]10[  نعمت الهی جواد و همکاران. بررسی و آنالیز حوادث منجر به قطع عضو در کار با دستگاه‌های پرس به کمک روش ترکیبی Ishikawa و SCATدر یک شرکت خودروسازی. بهداشت و ایمنی کار. ۱۳۹۴; ۵ (۴) :۲۳-۳۶
]11[  رضاقلیان علی و همکاران. تجزیه و تحلیل تصادف منجر به مرگ در کار با دستگاه بازیابی بوم با استفاده از سه پایه بتا و روش ترکیبی SCAT در یک شرکت فولاد. ارتقاء بهداشت و سلامت شغلی، 2018; 2 (3): 178-191.
]12[  غلامی پور کرمانی، محسن  و همکارن. آنالیز حوادث صنعتی به روش Tripod Beta و SCAT در شرکت مهندسی و صنعتی استیم،اولین همایش ملی ایمنی، بهداشت و محیط زیست، میبد،1397.
]13[  ولایت زاده، محمد. ارزیابی درک ریسک و وضعیت جو ایمنی کارکنان شرکت اندیشمندان جنوب در سال 1399، نشریه بهداشت کار و ارتقای سلامت1401. 6(2)، 133-146.
]14[  حسنی، ابراهیم و همکاران. ارزیابی فرهنگ ایمنی و پارامترهای موثر بر آن در شرکت نفت فلات قاره ایران واحد قشم با استفاده از روشSCAT. مجله علوم پزشکی زانکو. ۱۳۹۹; ۲۱ (۶۹) :۶۶-۷۷
]15[  شیری،  علی و همکارن. بررسی جو ایمنی در شرکت های مستقر در بندر شهید رجایی،هفتمین همایش بین المللی توسعه فناوری در نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی،تهران،1402.
]16[  ولایت زاده محمد، صادقی امین، سینا. مروری بر اهمیت و جایگاه جو ایمنی، فرهنگ ایمنی و مولفه های فرهنگ ایمنی. پنجمین کنفرانس ملی دستاوردهای نوین در مهندسی مواد، مهندسی شیمی و ایمنی صنایع، مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین، 1402; صفحه9.
[17]  Florczak C. Maximizing profitability with safety culture development. Elsevier; 2002 Nov 7
[18]      Taylor R. Achieving a Good Safety Culture–the people dimension in health, safety and Environmental performance. InHazards Forum. London 2005.
]19[  حکیمه نوری پرکستانی، ایرج علی محمدی، شیرازه ارقامی، محمودرضا گوهری، و علی اصغر فرشاد، “بررسی پایایی و روایی پرسشنامه فرهنگ ایمنی،” سلامت کار ایران، vol. 7، no. 1، pp. 18–25، 1389.