تحلیلی بر ضرورت تدوین قوانین و مقررات بازدارنده تخریب محیط‌زیست در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استاد تمام گروه محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی

3 دانشیار گروه محیط زیست، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود

چکیده

پرداختن به موضوع حمایت از محیط‌زیست، با توجه به‌سرعت تخریب و تهدید علیه منابع ارزشمند آن،  یکی از اولویت‌های مورد بررسی در حوزه حقوق محیط‌زیست است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی و مسئله‌محور و نوع تحقیق، توصیفی و تحلیلی است. هدف از این پژوهش بررسی و ارائه راهکار برای یک مسئله حقوقی و اجتماعی با عنوان ضرورت تدوین قوانین و مقررات بازدارنده تخریب محیط‌زیست، با بیان معایب و خلأها در این حوزه است. به‌منظور غنای تحقیق با تهیه پرسش‌نامه‌ای محقق ساخته، نظر کارشناسان متخصص در زمینه قوانین و مقررات بازدارنده و ضمانت‌های حقوقی لازم برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست نیز استمزاج گردیده است یافته‌های تحقیق حاکی است که قوانین و مقررات محیط زیستی به دلایلی از جمله قدیمی و به‌روز نبودن قوانین، نبود قانون کامل و جامع، عدم استفاده کامل از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، عدم جرم‌انگاری برخی از رفتارها و...بازدارندگی لازم را جهت جلوگیری از تخریب محیط‌زیست ندارد، فلذا ضروری به نظر می‌رسد ملغی کردن قوانین کهنه و ناکارآمد، متناسب نمودن  مجازات با جرایم، تخصصی‌شدن رسیدگی‌ها، استفاده کامل از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، به‌کارگیری ابزار بروز مانند کوادکوپتر جهت نظارت بر عرصه منابع طبیعی، استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس در جرایم سبک، باید موردتوجه مقنن باشد. همچنین جامع و کامل‌شدن قوانین که منجر به ایجاد سیاست جنایی قضایی هماهنگ و واحد بین محاکم قضایی شود، ضروری است.

کلیدواژه‌ها


]1[ سلیمانی،الهه،مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ،1400
]2[ جهانگرد, اسفندیار. محیط‌زیست و برنامه‏ های توسعه در ایران. فصلنامه اقتصاد محیط‌زیست و منابع طبیعی, 1397; 2(2): 105-142. doi: 10.22054/eenr.2016.8409
]3[ خوش منش ،بهنوش،سفلایی،الهام،تحلیلی برعملکرد قوانین زیست‌محیطی در ایران ،سایت سازمان محیط‌زیست((www.doe.ir
]4[ خان پور، لیلا، رحیمی، محمدمهدی، و پیوندی، رضا. (1398). تحلیل و بررسی نقش قوانین کیفری ایران در حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار مقاصد گردشگری. نگرش های نو در جغرافیای انسانی (جعرافیای انسانی)، 11(4 )، 59-87.
]5[ فریادی، مسعود. (1398). انتخاب ابزارهای مقررات گذاری برای حفاظت محیط‌زیست. مجلس و راهبرد، 26(98 )، 119-146.
]6[ فریادی، مسعود. (1402). کاهش تولید پسماند در حقوق محیط‌زیست ایران. مطالعات حقوقی (علوم اجتماعی و انسانی شیراز)، 15(1 )، 263-296.
]7[ شیرازیان، شیرین، و شهپری، محمد. (1400). نقش ضمانت‌های حقوقی و کیفری در حمایت از فضای سبز خصوصی/شهری. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 23(1 (پیاپی 104) )، 115-128.
]8[ صدیقی خویدک،زهرا،و نخعی،پروانه.(1399). قوانین راجع به محیط‌زیست و مسئولیت ناشی از تخریب محیط‌زیست در ایران.فصلنامه مطالعات حقوق،دوره جدید،شماره 12،191-204
 [9]Daintith, Terence (1994). “The Techniques of Government”, in Jeffery Jowell and Dawn Oliver (eds): The Changing Constitution, 3rd ed., UK: Oxford
University Press
[10] Zhao, Xin & Tao, Weiliang & Ma, Xiaowei & Wang, Chen & Mentel, Grzegorz. (2023). Exploring the role of environmental regulation on energy security: Contextual findings for sustainable development in Chinese Provinces. .Gondwana Research. 116. 10.1016/j.gr.2022.12.017
[11] Segato, Lorenzo & Mattioli, Walter & Capello, Nicola. (2020). Water Crimes Within Environmental Crimes. 10.1007/978-3-030-44798-4_3.
Source: http://(EPI).yale.edu/reports