مسیریابی ایمن در محور تخلیه اضطراری برای شرایط بحرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه جامع امام حسین (ع)

چکیده

هدف: توجه به ایمنی شهروندان در طراحی شهری امری است که باید قبل از آغاز شکل‌گیری شهر موردتوجه ویژه قرار گیرد؛ اما به دلیل قدمت بالای شهرهای کشورمان این امر ممکن نبوده و ما باید اقدامات پدافندی را بروی شهرهای موجود انجام دهیم کلان‌شهر همدان به لحاظ موقعیت جغرافیایی و نیز از منظر مرکزیت استان که عمده مراکز ثقل در آن واقع شده است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همواره می‌تواند مورد تهدید سیاسی و نظامی قرار گیرد هدف این تحقیق بررسی و ارزیابی مسیرهای شهر همدان و مشخص نمودن مسیرهای ایمن در زمان تهاجم با استفاده از الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل است تا در زمان بحران (تهاجم) و تخلیه اضطراری جمعیت شهر ایمنی و سلامت شهروندان تأمین گردد.
روش‌شناسی پژوهش: پژوهش حاضر تحقیقى کاربردى بوده، و در زمره پژوهش‌های توصیفی - تحلیلى قرار دارد اطلاعات موردنیاز با استفاده از روش‌های اسنادی، شامل اسناد کتابخانه‌ای، مشاهداتی و میدانی گردآوری شده است. برای این منظور تعداد 30 نفر کارشناس به عنوان خبره انتخاب و اطلاعات با استفاده از روش تحلیل آماری و نرم‌افزار spss معیارها مورد ارزیابی و وزن‌دهی قرار گرفته و با استفاده از نرم‌افزار GIS مسیرها مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد شهر همدان دارای 3 مسیر خروجی اصلی و 7 مسیر خروجی فرعی است و مرکز شهر دارای تراکم بالای جمعیت است و از لحاظ و جود فضای سبزو باز قسمت شمالی شهر دارای فضای کافی بوده ولی ناحیه مرکزی و جنوبی و جنوب غربی دارای فضای باز و سبز بسیار کمی می‌باشند در شهر همدان برای کاهش ترافیک در زمان عادی از زیرگذر و پل‌ها در تقاطع‌های کمربند میانی شهر استفاده شده است و مراکز خدمات درمانی و بیمارستان‌ها از پراکندگی مناسبی برخوردار نیستند و حداکثر در نواحی مرکزی شهر قرار دارند نقاط خطرزا در حریم مسیرها وجود ندارد اما تخریب ساختمان‌های بلندمرتبه در زمان حمله دشمن باعث مسدودشدن مسیرها و به خطر افتادن ایمنی شهروندان خواهد شد.
نتیجه‌گیری: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد مسیرهای شهر همدان با توجه به اصول پدافند غیرعاملی طراحی نشده و دارای نقاط گرهی زیادی است و در حریم مسیرها نقاط خطرزا وجود دارد که می‌تواند در زمان تخلیه اضطراری تخلیه شهر را مختل کند و ایمنی شهروندان را به خطر بیندازد که برای این موارد پیشنهاداتی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


]1[ طالبی نیا، عبدالله، "پدافند غیرعامل".تهران ناشر :انتشارات دانشگاه افسری امام علی (ع)،1392.
]2[ امینی ورکی، سعید، مدیری، مهدی، شمسایی زفرقندی، فتح الله، قنبری نسب، علی، "دیدگاه های حاکم بر آسیب‌پذیری شهرها در برابر مخاطرات محیطی و استخراج مؤلفه های تأثیرگذار در آن با استفاده از روش کیو"، فصلنامه مدیریت بحران، ویژه نامه هفته پدافند غیرعامل، 1395.
]3[ فیروزی، محمدعلی و همکاران، "سنجش میزان آسیب‌پذیری سازه های بیمارستان‌ها از منظر پدافند غیرعامل با مدل (سلسله مراتب فازی ) نمونه موردی: کلان‌شهر اهواز"، فصلنامه برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره بیستم، 1395.
]4[ جهانپور، علی، کتاب" همدان دروازه تاریخ "صفحه 115و116، 1399.
 ]5[ آب آبرین، محمد، خزایی، صفا، "مسیریابی سناریو محور تخلیه اضطراری شهر در بحران‌های ناشی از حمله تروریستس با استفاده از GIS نمونه موردی شهر گرگان"،پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 1396.
]6[ هاشمی فشارکی، سیدجواد، "ماهیت و ضرورت دفاع غیرعامل "،تهران؛بوستان حمید، 1389.
]8[ بحرینی، سیدحسین، " تحلیل فضاهای شهری در رابطه با الگو های رفتاری استفاده کننده گان"،انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1375.
]9[ فراهانی، جلال، غلامرضا، هاشمی فشارکی، سیدجواد، "پدافند غیرعامل درآینه قوانین و مقررات"،تهران، سازمان پدافند غیرعامل کشور،1390.
]10[ آیت اللهی، علیرضا، "دفاع از شهرها در برابر عوامل نوین"،مجموعه مقالات وب سایت سازمان پدافند غیرعامل،1389.
[11] https://fa.wikipedia.org/wiki همدان#تاریخچه/